آموزش روش تاپسیس خاکستری (فاصله ای)

مراحل روش تاپسیس خاکستری یا فاصله ای همانند روش تاپسیس می باشد. پیش از یادگیری روش تاپسیس خاکستری ابتدا باید مفاهیم تئوری خاکستری و روش تاپسیس را آموخته باشیم. در بخش مربوط به تحلیل رابطه خاکستری مفاهیم اولیه تئوری خاکستری بیان شده است، همچنین روش تاپسیس نیز در بخش آموزش روش تاپسیس مطرح شده است. بنابراین در این بخش فقط به آموزش مراحل روش تاپسیس خاکستری پرداخته می شود. در ادامه گام های حل یک مساله تصمیم گیری چند شاخصه را به کمک این روش تشریح می شود.

دانلود نرم افزار تاپسیس خاکستری (تاپسیس فاصله ای)

گام های روش تاپسیس خاکستری (فاصله ای)

گام1 ) تشکیل تیم تصمیم گیرندگان و مشخص نمودن وزن معیارها.

با فرض اینکه تعداد تصمیم گیرندگان K نفر باشد،  وزن معیارها را می­ توان با استفاده از رابطه زیر برآورد شود.

نکته) برای محاسبه وزن معیارها می توان از روش های تصمیم گیری دیگر نیز استفاده نمود. ولی ساده ترین روش استفاده از جدول تبدیل زیر و رابطه بالا می باشد.با استفاده از این جدول می توان پرسشنامه ای برای جمع آوری نظرات خبرگان درباره شاخص ها(معیارها)ی خود طراحی نمود و سپس میانگین نظرات خبرگان را محاسبه و به عنوان وزن خاکستری شاخص ها ارائه نمود.

گام2 ) استفاده از متغیرهای کلامی برای مشخص کردن وضعیت هر یک از گزینه های پژوهش در هر کدام از معیارها. پس از ارزیابی می­ توان ارزش هر کدام از تامین ­کنندگان را در هر یک از معیارها با توجه به معادله زیر برآورد نمود.

برای مشخص کردن وضعیت هر یک از گزینه ها در هر کدام از معیارها یا شاخص ها نیز می توان از جدول تبدیل زیر استفاده نمود.

گام3 ساخت ماتریس تصمیم خاکستری D به فرم رابطه زیر.

گام4 نرمالایز کردن ماتریس تصمیم خاکستری بصورت زیر به منظور تغییر معیارهای گوناگون مساله به واحدهای قابل اندازه گیری مشترک جهت مقایسه معیارها.

که برای معیارهایی از جنس سود  بصورت زیر محاسبه می ­شود.

و برای معیارهایی از جنس هزینه عبارت  بصورت زیر محاسبه می­ شود.

با نرمال کردن ماتریس تصمیم خاکستری تمام اعداد خاکستری ماتریس در فاصله [1  ،  0]  قرار خواهند گرفت.

گام5 تشکیل ماتریس تصمیم خاکستری نرمالایز شده موزون. در این گام باید ماتریس نرمالایز شده مرحله قبل را به شکل زیر به ماتریس نرمالایز شده موزون تبدیل نمود.

گام6 تعیین جواب ایده­آل و ندیر(غیرایده­آل) آن به عنوان گزینه مرجع. برای  گزینه مورد بررسی، جواب ایده آل و ندیر آن می­تواند بصورت زیر محاسبه شود.

گام7 محاسبه درجه امکان خاکستری بین گزینه­ های مورد مقایسه و جواب ایده ­­آل با استفاده از رابطه زیر.

در این رابطه مقدار کوچک­تر بهتر است.

گام8. با استفاده از رابطه زیر درجه امکان خاکستری بین گزینه ­های مورد مقایسه و جواب ندیر(غیر ایده آل) را برآورد می­ کنیم.

در این رابطه مقدار بزرگتر بهتر است.

گام9 تعریف شاخص نزدیکی نسبی هر گزینه نسبت به جواب ایده ­آل با استفاده از رابطه زیر.گام10 رتبه بندی گزینه­ ها. گزینه ای که کمترین  مقدار شاخص نزدیکی را داشته باشد، ارجح است.

دانلود نرم افزار تاپسیس خاکستری (تاپسیس فاصله ای)

مثال) شرکتی تصمیم دارد قطعات مربوط به محصولات جدید خود را از تامین کنندگان مناسب تهیه کند. بدین منظور چهار تامین کننده در نظر گرفته شده است. برای انتخاب تامین کننده مناسب سه شاخص کیفیت محصول(C1)، زمان تاخیر(C2)، و سطح تکنولوژی (C3) در نظر گرفته شده است. با استفاده از روش تاپسیس خاکستری(فاصله ای) به سازمان کمک کنید تامین کننده مناسب را انتخاب کند.

اطلاعات لازم برای تشکیل ماتریس تصمیم گیری برای مساله بالا به صورت زیر جمع آوری شده است:وضعیت هر یک از گزینه­ ها در هر یک از شاخص­ ها  نیز با استفاده از نظرات خبرگان توسط پرسشنامه تاپسیس همانند زیر بدست آمده است.

نظرات خبره اول:

نظرات خبره دوم:

پس از جمع آوری داده های مساله اکنون می توان مساله را با استفاده از روش تاپسیس خاکستری حل نمود.

گام1) اولین گام تشکیل ماتریس تصمیم خاکستری مساله است که به صورت زیر بدست می آید:

گام2) محاسبه ماتریس تصمیم خاکستری نرمال شده (بی مقیاس شده):گام3) محاسبه ماتریس تصمیم خاکستری نرمال شده موزون:گام4) تعیین جواب های ایده آل بر اساس روابط ارائه شده:

گام5) محاسبه درجه امکان خاکستری گزینه ها نسبت به جواب های ایده آل مثبت و منفی:

گام6) محاسبه شاخص نزدیکی نسبی گزینه ها به جواب ایده آل و رتبه بندی گزینه ها بر اساس شاخص نزدیکی نسبی:

همانطور که مشاهده می شود از بین گزینه های مساله تامین کننده شماره 4 کمترین مقدار شاخص نزدیکی نسبی را دارد بنابراین رتبه اول را به خود اختصاص داده است. مقدار شاخص نزدیکی نسبی و رتبه سایر گزینه ها در جدول بالا قابل مشاهده است.

تمام محاسبات بالا با استفاده از نرم افزار تاپسیس خاکستری طراحی شده توسط تیم مشاوره مدیریت در چند ثانیه انجام شده است برای دریافت نرم افزار اینجا کلیک کنید

به جای اینکه هزینه یا زمان زیادی را صرف انجام محاسبات تاپسیس خاکستری خود کنید و در  انتها نیز در صحت نتایج بدست آمده تردید داشته باشید می توانید با استفاده از نرم افزار تیم مشاوره مدیریت در کمترین زمان و با کمترین هزینه مساله فعلی و سایر مسائل آینده خود را خودتان حل کنید و همچنین از مشاوره رایگان کارشناسان تیم مشاوره مدیریت برخوردار شوید

در صورت نیاز به مشاوره، آموزش و یا تحلیل روش تاپسیس خاکستری(فاصله ای) یا سایر روش های تصمیم گیری چند شاخصه به بخش ارتباط با ما مراجعه فرمایید