اینترنت اشیاء

اینترنت اشیاء(Internet of things)

چکیده

امروزه اینترنت اشیاء به عنوان چتری برای پوشش جنبه های مختلف مرتبط با گستره اینترنت و وب در قلمرو فیزیکی استفاده میشود. اینترنت اشیاء آینده ای را پیش بینی میکند که در آن موجودیت های فیزیکی و دیجیتال میتواند به وسیله تکنولوژی های ارتباطاتی و اطلاعات مناسب به یکدیگر مرتبط بوده تا یک طبقه جدیی از خدمات و برنامه های کاربردی را قادر سازند. در واقع این مفهوم جدید دنیای فیزیکی ما را تغییر خواهد داد و به نوعی زندگی انسان ها را ساده تر خواهد کرد. بنابراین در این پژوهش تلاش شده است تا به بررسی این مفهوم جدید پرداخته شود.

مقدمه

اصطلاح اینترنت اشیاء[۱] یا اینترنت همه چیز[۲] که اغلب به اختصار بصورت IOT نامیده میشود به ده سال قبل بر میگردد که توسط محققان صنعت ارائه شده است اما در محافل عمومی تنها چند صباحی است که دیده می شود. برخی ادعا می کنند که اینترنت اشیاء به طور کامل در طی ۱۰ تا ۱۰۰ سال آینده در استفاده از شبکه های کامپیوتری تغییر شکل می دهد. در حالی که برخی معتقدند اینترنت اشیاء، زندگی روزانه اکثر افراد را تحت تاثیر قرار نخواهد داد.

در حقیقت مفهوم اینترنت اشیاء به اشیاء منحصر به فرد و قابل شناسایی بر می گردد که از طریق بستر اینترنت میتوانند با یکدیگر ارتباط برقرار کنند. این مفهوم با پیشنهاد کوین اشتون در سال ۱۹۹۹ شکل گرفت. نمود بارز آن هم برای اولین بار در دانشگاه MIT و نشریات تحلیلی فراگیر شد و فناوریRFID شروعی برای این مفهوم بود. تشخیص اشیاء با استفاده از فرکانس رادیویی به عنوان پیش شرطی برای اینترنت اشیاء به حساب میآمد. این که تمامی اشیاء و مردم روی زمین بتوانند قابل شناسایی بوده و از طریق یک بستر با هم در ارتباط باشند، مفهومی است که میتواند انقلابی را در جهان به پا کند(دی وینبرگ و همکاران[۳]، ۲۰۱۵). شناسایی یا برچسب گذاری اشیاء در حال حاضر با کمک برخی از فناوری ها نظیر NFC، بارکد، کدهای QR و ارتباطات پنهان دیجیتالی میسر شده است اما هنوز نیاز به پیشرفت و توسعه بیشتری حس میشود. اگر تمامی اشیاء موجود در جهان به دستگاه های شناسایی کوچک مجهز شوند، تحول بسیار بزرگی در زندگی روزمره ما ایجاد خواهد شد.

کوین اشتون زمانی که تصمیم به بیان مفهوم “اینترنت اشیاء” گرفت این پدیده را به این صورت تشریح کرد : اگر ما رایانه هایی داشتیم که همه چیز را درباره همه چیز میدانستند و بدون این که هیچ کمکی از طرف ما به آنها برسد خودشان می توانستند داده های مورد نیازشان را جمع آوری کرده و استفاده کنند در این صورت ما می‌توانستیم همه چیز را رد گیری کرده و اندازه گیری کنیم. با این روند تا حد زیادی از هدر رفتن زمان، انرژی و هزینه جلوگیری به عمل خواهد آمد. با این روش ما می دانیم که چه چیزهایی را برای تعویض، تعمیر یا راه اندازی نیاز داریم و آیا خود اشیاء یا ابزارها می توانند به تنهایی وظایف خود را اجرا کنند یا نه. اکنون زمانی که صحبت از اینترنت اشیاء می شود بیشتر افراد به رایانه، تبلت یا در نهایت گوشی های تلفن همراه هوشمند فکر می کنند اما در مفهوم اینترنت اشیاء، جهانی پیش روی ما قرار خواهد گرفت که در آن همه چیز به صورتی کاملا هوشمند با یکدیگر ارتباط داشته و به هم اتصال دارند (گابی و همکاران[۴]، ۲۰۱۳). در یک کلام می توان گفت که با فناوری اینترنت اشیاء، جهان فیزیکی اطراف ما به یک سیستم اطلاعاتی بسیار بزرگ تبدیل خواهد شد. در این جهان، اشیای فیزیکی یکی پس از دیگری به اینترنت وصل خواهند شد و با اشیای دیگر در ارتباط قرار خواهند گرفت. وقتی اشیاء بتوانند خود را به صورت دیجیتالی ارائه کنند ارتباط میان اشیاء، دیگر به ما محدود نخواهد شد و تمامی ابزارهای اطراف ما به صورت خودکار با هم در ارتباط بوده و یک محیط کاملا هوشمند را برای ما به ارمغان خواهند آورد. در این حالت وقتی دنیای دیجیتال تغییر می کند به عنوان پاسخی طبیعی به این عمل، دنیای فیزیکی ما نیز تغییر خواهد کرد. اما با وجود تمام قابلیت ها و امکانات ظاهری چنین سیستمی با گسترش اینترنت اشیاء متاسفانه بیش از پیش با سلطه فناوری در زندگی روزمره خود مواجه خواهیم شد و معلوم نیست چه بر سر حریم شخصی و اطلاعات خصوصی انسانها خواهد آمد.

مفهوم اینترنت اشیاء و دلیل اهمیت آن

همانطور که پیش از این بیان شد اینترنت اشیاء یک شبکه در حال رشدی از اشیاء روزمره – از ماشین آلات صنعتی تا کالاهای مصرفی – است که می تواند اطلاعات و انجام وظایف را در حالی که شما مشغول فعالیت های دیگر همانند کار، خواب یا ورزش هستید را به اشتراک بگذارد. به زودی اتومبیل های ما، خانه های ما، لوازم خانگی ما و حتی خیابان های شهر ما به اینترنت متصل خواهند شد. ایجاد چنین شبکه ای از اشیاء را اینترنت اشیاء مینامند. اینترنت اشیاء از میلیون ها سنسور و دستگاههایی ساخته شده است که جریان های پی در پی از داده ها را ایجاد می کنند. اینترنت اشیاء می تواند به شیوه های مختلفی برای بهبود زندگی و کسب و کار ما استفاده شود. اما اینترنت اشیاء چگونه کار میکند؟ و این اشیایی که بخشی از شبکه هستند چه میباشند.

اینترنت اشیاء شامل سه جزء اصلی میباشد:

خود اشیاء(یا داراییها).
شبکه های ارتباطی که آنها را به هم متصل می کند.
سیستم های محاسباتی که استفاده از جریان داده ها را برای اشیای ما و استفاده از اشیاء را ممکن می سازد.

با استفاده از این زیرساختارها و اشیاء یا دارایی ها میتوان با یکدیگر در ارتباط بود و حتی فعالیت های بین آنها را بر اساس تجزیه و تحلیل جریان داده های شبکه بهبود داد. برای مثال یک سیستم آبپاشی را در نظر بگیرید که با استفاده از پیشبینی ها، سنسورهای آب و هوا و نرخ های پرداخت بر اساس مصرف آب میزان آب چمن شما را بهینه می کند. یا یک سطل زباله عمومی می تواند زباله ها را هنگام نیاز متراکم کرده و هنگامی که پر شد به کارگران شهری هشدار دهد. یا سیستم های امنیت خانه امروزه به شما اجازه می دهند که از راه دور در خانه را قفل و ترموستات را کنترل کنید. اما با استفاده از اینترنت اشیاء اقدامات پیشرفته تری از جمله خنک کردن خانه و باز کردن پنجره ها بر اساس اولویت های شما و شرایط آب و هوایی موجود و همچنین میزان نزدیکی شما به خانه از جانب شما انجام می شود.

در واقع سنسورها دسترسی بیسابقه ای را به داده ها می دهند که می تواند تبدیل به دانش قدرتمندی شود. هر چند بدون یک پلتفرم تحلیلی کسب و کار یکپارچه، داده های سنسور فقط بار اضافی اطلاعات و اختلالات را اضافه خواهد کرد.

دو عامل مهم در توسعه اینترنت اشیاء

از سال ۲۰۱۲ دو تغییر عمده دنیای سنسور را به حرکت در آورده است و منجر به این شده که بازار اینترنت اشیاء با سرعت بیشتری نسبت به قبل رشد کرده و به تکامل برسد. این دو تغییر عبارتند از:

کوچکتر شدن سنسورها. بهبودهای تکنولوژیکی سنسورهایی با مقیاس میکروسکوپی را ایجاد کرده است که این منجر به استفاده از تکنولوژی هایی مانند سیستم های میکرو الکترومکانیکی(MEMS) شده است. این بدین مفهوم است که اکنون سنسورها به اندازهای کافی کوچک شده اند که در مکان های منحصر به فرد مانند لباس و مواد دیگر جاسازی شوند.
بهبود ارتباطات. تکنولوژی های ارتباط از راه دور و اتصالات بدون سیم به اندازهای بهبود یافته اند که تقریباً هر نوع تجهیزات الکترونیکی میتواند ارتباط بدون سیم داده ها را فرآهم کند. این به سنسورهای جاسازی شده در دستگاه های ارتباطی اجازه می دهد که داده ها را بر روی شبکه ارسال و دریافت کنند.

چگونه از اینترنت اشیاء در زندگی روزمره سود خواهیم برد؟

اینکه دستگاه ها و سنسورها با یکدیگر شبکه باشند و با یکدیگر در ارتباط باشند به چه مفهوم است؟

اینترنت اشیاء چگونه زندگی روزمره ما را تحت تاثیر قرار خواهند داد؟

آشکار است که: سیستم های GPS، سیستم های هشدار و ترموستات ها همگی جریان ثابتی از داده ها را برای کنترل فعالیت ها در خانه و اتومبیل ما ارسال و دریافت می کنند. و نه چندان آشکار است که: طبقات، فنجان ها، لباس ها و سایر اشیاء روزمره نیز می توانند از طریق اینترنت به جریان داده ها شبکه شوند.

کسب و کارها نیز بطور جدی به دنبال فرصت هایی هستند که جریان داده ها برای بازارهای جدید، الهام بخشیدن به تغییرات مثبت یا بهبود خدمات موجود ایجاد خواهند کرد. در اینجا به برخی از نمونه هایی از صنایع پیشرو در این انقلاب نگاه خواهیم کرد:

راه حل های هوشمند حمل و نقل جریان ترافیک را تسریع کرده، مصرف سوخت را کاهش می دهند، برنامه های تعمیر وسایل نقلیه را اولویت بندی کرده و در زندگی صرفه جویی می کنند.
کنترل و مراقبت های بهداشتی از راه دور دسترسی آسانی را به مراقبت های بهداشتی فرآهم کرده و کیفیت و دسترسی به آن را افزایش داده و در پول نیز صرفه جویی می کند.
سنسورها در خانه ها و فرودگاه ها، یا حتی در کفش ها و درها هنگامی که برای یک دوره معین استفاده نشده باشند یا اگر در زمان اشتباه استفاده شده باشند با ارسال سیگنال امنیت را بهبود می دهند.
سنسورهای کنترل ماشین آلات مسائل مرتبط با نگهداری و تعمیرات وکمبود قطعات در کوتاه مدت را تشخیص و پیش بینی میکنند و حتی برنامه های نگهداری را اولویت بندی می کنند.
یا هنگامی که پاکت شیر یخچال در حال اتمام باشد، پیامی از یخچال به شما ارسال می شود که پاکت شیر در حال اتمام است تا هنگام رجوع به یخچال با پاکت شیر خالی مواجه نشوید. و حتی هنگامی که به فروشگاه مراجعه می کنید و پاکت شیر را از روی قفسه بر میدارید نیازی نیست که شما به صندوق مراجعه کرده و حساب کنید. سنسورها مشخص می کنند که شما چه محصولی را از قفسه برداشته اید و هنگامی که فروشگاه را با یک قلم جنس ترک می کنید بطور اتوماتیک مبلغ آن از حساب شما کم می شود.

اینترنت اشیاء فقط به دنبال راحتی مصرف کنندگان نیست. بلکه آنها منابع جدید داده ها و مدل های عملیاتی کسب و کار را ارائه می کند که می تواند عامل احیای بهره وری و موفقیت باشد.

هر چقدر دستگاه ها، ماشین آلات و دارایی های صنعتی بیشتر به اینترنت مرتبط شوند، اکوسیستم کسب و کار روش عملکرد و تصمیم گیری ما را تغییر خواهد داد. در این حالت مقدار بسیار زیادی از داده ها ایجاد خواهد شد و این پتانسیل زیادی را به شرکت هایی که بتوانند مفاهیمی را از این جریان داده ها استخراج کنند می دهد.

اینها داده هایی نیستند که شما در انبار ذخیره و نگهداری کنید تا بعداً تحلیل شود. برای سود بردن از این داده ها باید هنگام ورود جریان داده ها به سازمان، آنها تحلیل شوند.

چگونه می توان جریان داده های IOT را تحلیل کنید؟

در بحث IOT از آغاز مشخص شد که تکنولوژی علم تجزیه وتحلیل برای تبدیل این جریان منبع داده ها به دانش مفید، آگاه و آموزنده مهم و حیاتی است. اما ما چگونه این جریان مداوم داده ها از سنسورها و دستگاه ها را تحلیل کنیم؟ و چطور این فرآیند را از دیگر روش های تحلیلی که امروزه رایج شده است مجزا کنیم؟

در تجزیه و تحلیل سنتی، داده ها ذخیره شده و سپس تحلیل می شدند. با وجود این، با جریان داده ها، مدل ها و الگوریتم ها ذخیره شده و داده ها برای تجزیه و تحلیل از آنها عبور کرده. این نوع تجزیه و تحلیل هنگام ایجاد داده ها(در زمان واقعی) شناسایی و بررسی الگوهای مورد نظر را ممکن می سازد.

بنابراین قبل از اینکه داده ها ذخیره شوند، در کلود(cloud) یا هر مخزنی با عملکرد بالا، شما داده ها را بطور اتوماتیک پردازش می کنید. سپس، از علم تجزیه و تحلیل برای کشف داده ها استفاده می کنید، درحالی که همه دستگاه های شما به دریافت و انتشار داده ها ادامه می دهند.

با روش های تجزیه و تحلیل پیشرفته، تجزیه و تحلیل جریان داده ها می تواند فراتر از نظارت بر شرایط موجود باشد و به سمت پیش بینی سناریوهای آینده و بررسی پرسشهای پیچیده حرکت کند.

برای ارزیابی آینده با استفاده از این جریان داده ها، شما نیازمند تکنولوژی هایی با عملکرد بالا برای شناسایی الگوها در داده ها هنگام ایجاد آنها هستید. هنگامی که یک الگویی شناسایی شد، متریک های جاسازی شده در جریان داده ها بطور اتوماتیک تنظیمات سیستم های مرتبط را کنترل کرده یا شروع به هشدار برای اقدامات فوری و تصمیمات بهتر می کنند.

اساساً این به معنی این است که شما می توانید فراتر از کنترل شرایط حرکت کرده و احتمال رویدادهای آینده را ارزیابی و برای بیشمار سناریوی what-if برنامه ریزی کنید.

پیش بینی های مرتبط با آینده اینترنت اشیاء

شما باید برای آموختن اینکه چه تعداد اشیاء به اینترنت متصل هستند و اینکه چه مقدار مزایای اقتصادی می توانیم از تجزیه و تحلیل جریان داده های ناشی از آن بدست آورد شگفت زده باشید.

کل ارزش افزایی اقتصادی از IOT در کل صنایع به ۹/۱ تریلیون دلار در ۲۰۲۰ خواهد رسید(پیش بینی گارتنر).
۵۰ میلیارد دستگاه تا سال ۲۰۲۰ به یکدیگر متصل خواهند شد(پیش بینی سیسکو).
بازار نظارت از راه دور بیماران از ۲۰۰۷ تا ۲۰۱۱ دو برابر شده است و پیش بینی میشود که این رقم نیز تا سال ۲۰۱۶ دو برابر شود.
انتظار میرود که ابزار تحول شبکه هوشمند بتواند بازار سیستم اطلاعات مشتری را دو برابر کند، یعنی از ۵/۲ میلیارد دلار در ۲۰۱۳ به ۵/۵ میلیارد دلار در ۲۰۲۰ برسد(بر اساس مطالعات Navigant Research).
استقرار تکنولوژی های IOT در صنعت اتوموبیل میتواند باعث صرفه جویی سالانه ۱۰۰ میلیارد دلاری در کاهش تصادفات شود(بر اساس نظر مک کینزی).
اینترنت صنعتی می تواند ۱۰ تا ۱۵ تریلیون دلار به تولید ناخالص جهانی اضافه کند، در اصل اقتصاد آمریکا را دو برابر می کند(به گفته GE).
۷۵% از رهبران کسب و کار جهانی در حال بررسی فرصت های اقتصادی از IOT می باشند(بر اساس گزارشThe Economist).
دولت انگلیس اخیراً ۴۵ میلیون پوند در بودجه تحقیقاتی خود برای تکنولوژی های اینترنت اشیاء تصویب کرده است.
شهرها در ۲۰ سال بعد در حدود ۴۱ تریلیون دلار بر روی زیرساختارها جهت اینترنت اشیاء سرمایه گذاری خواهند کرد(طبق نظر اینتل).
تعداد توسعه دهندگان درگیر در فعالیت های اینترنت اشیاء تا ۲۰۱۴ حدود ۷/۱ میلیون بوده است(بر اساس برآوردهای ABI Research).

مشخصه های کلیدی اینترنت اشیاء

شاید یکی از مشخصه های بارز اینترنت اشیاء، خلق فرصت های جدید برای نوآوری باشد. ابزارهای ارتباطی و اطلاعاتی، مدام در حال تغییر و تحول هستند و زمینه خوبی برای نوآوری و بروز ایده و خلاقیت هستند. در اینجا به برخی دیگر از مشخصه های اینترنت اشیاء اشاره می شود:

۱- الزامات و ویژگی های کلی

ناهمگنی و پوشش مقیاس وسیع در سیستم های پویا و پیچیده اینترنت اشیاء بسیار حائز اهمیت است. این دو مشخصه از الزامات اصلی اینترنت اشیاء بوده و غلبه بر آن نیازمند بررسی سطوح شناسایی، ارتباطی و خدمات کدگذاری و نام گذاری است. کاهش هزینه ها از طریق بهینه سازی هزینه های عملیاتی (مانند توسعه، نصب، نگهداری) تضمین میشود. همچنین، اینترنت اشیاء مستلزم دخالت انسانی اندک بوده و قابلیتهای اشیاء اهمیت بیشتری مییابد. از میان این قابلیتها میتوان به درجه بالای استقلال و پذیرش و انطباق با طرح های مختلف و متنوع و واکنش نسبت به رویدادها و پردازش میزان زیادی از داده های مبادله شده اشاره کرد. از دیگر مشخصه های عمومی اینترنت اشیاء، تضمین محیط امن به لحاظ امنیت ارتباطی، یکپارچگی داده ها و ابزار، حفظ حریم خصوصی کاربران و داده های شخصی اشاره کرد (بورجیا[۶]، ۲۰۱۴).

۲- الزامات ارتباطاتی

علاوه بر الزامات عمومی که اشاره شد، تعدادی الزامات خاص مرتبط با خلق و انتقال داده توسط ابزار و تجهیزات اینترنت اشیاء وجود دارد که الزامات ارتباطاتی نامیده می شود. البته همه الزامات ارتباطی توسط ابزارهای اینترنتی پشتیبانی نمی شود. شبکه اینترنت اشیاء متشکل از فناوری های ارتباطاتی همگن (مانند شبکه های بیسیم و هیبریدی) است. پروتوکل های ارتباطی باید قادر به ارتباط با شبکه های مختلف به منظور پشتیبانی از طرح های شناسایی مختلف و تطبیق با آن ها باشد بویژه در مواقع لزوم و برای کاهش بار شبکه. اعتبار بالای ارتباطات باید در محیط عملیاتی تضمین شده باشد. در برخی موارد، ارتباطات باید سطوح مختلفی از ارتباطات مستمر را که با یکدیگر تداخل دارند، مدیریت کند تا جریان اطلاعات بخوبی صورت گیرد (دینگ و همکاران[۷]، ۲۰۱۱). محیط اینترنت اشیاء متشکل از ابزارها و تجهیزاتی با قابلیت های منابع محدود است که باعث صرفه جویی در زمان و انرژی شده و گاهی اوقات ممکن است بصورت موقت از شبکه خارج شود. پروتوکل های ارتباطاتی باید در مقابل حمله و هجوم های مختلف هکرها، مقاوم باشند. تضمین امنیت و نفوذناپذیری لایه های شبکه تاحدودی به این امر کمک می کند (سگال و همکاران[۸]، ۲۰۱۲).

۳- ویژگی های کاربردی همزمان

مدیریت تبادل همزمان داده یکی از مشخصه هایی است که چندین کاربرد را با یکدیگر مرتبط می سازد. زمانی که چندین کار بصورت همزمان توسط اینترنت اشیاء صورت می گیرد، قطعا اولویت با موردی است که بیشتر مورد توجه است. یکی از این موارد ارسال پیام های هشداردهنده است. برخی از خدمات بصورت همرمان بیش از یک الزام را پوشش می دهند مانند شبکه های هوشمند. اینترنت اشیاء به دلیل این قابلیت ویژه بسیار ارزشمند است. در برخی از بخش ها از جمله بخش های بیمارستانی، تبادل اطلاعات دقیق و به موقع بسیار ضروری است و گاهی نیاز است چندین عملیات بصورت همزمان با سایر نقاط انجام گیرد، اینترنت اشیاء بدلیل برخورداری از قابلیت همزمانی عملیات، بهترین گزینه برای این کار است.

چگونه اینترنت اشیاء، مدل های کسب و کار را تغییر می دهد؟

تا پيش از اين تصور اغلب ما اين بود كه تنها اين انسان ها هستند كه قرار است با ابزارهايي كه در اختيار دارند توسط شبكه اينترنت به هم متصل باشند، و شخصا از قابليت هاي آن بهره ببرند. اما بيش از يك دهه است كه مفاهيم جديدي شكل گرفته و در چند سال اخير در قالب يك سري محصولات هوشمند به بازار راه پيدا كرده. اكنون در مورد ايده اي صحبت مي كنيم كه بر اساس آن هر شيء فيزيكي قادر خواهد بود با اتصال به اينترنت يا به كمك ساير ابزارهاي ارتباطي، با ساير اشياء تعامل داشته باشد.
اينترنت اشیاء به اين معنا است كه بسياري از وسايل روزمره مورد استفاده ما با اتصال به اينترنت، وظايف و اطلاعات خود را با هم و يا با انسان ها به اشتراك بگذارند. عبارت اينترنت اشیاء، براي اولين بار در سال ۱۹۹۹ توسط كوين اشتون مورد استفاده قرار گرفت. او جهاني را توصيف كرد كه در آن هر چيزي، از جمله اشياي بيجان، براي خود هويت ديجيتال داشته باشند و به كامپيوترها اجازه دهند آن ها را سازماندهي و مديريت كنند. درمجموع، اینترنت اشیاء یعنی اتصال مردم، اشیاء، اطلاعات و روندها به اینترنت است (عاملی، ۱۳۹۳).

براي اين كه اشيا با همديگر و يا با شبكه اينترنت تعامل داشته باشند، لازم بود به شيوه اي به هم متصل شوند. شايد از همان ابتدا كه كوين اشتون عبارت اينترنت اشیاء را پايه نهاد، استفاده از چيپ هاي شناسايي مبتني بر فركانسهاي راديويي موسوم به RFID را در ذهن داشت. در اين فناوري از چيپ هاي كوچك و ارزان قيمتي استفاده ميشود و به كمك آن ها اطلاعات از طريق امواج راديويي براي چيپ هاي گيرنده ارسال ميگردد. چيپ هاي گيرنده، اطلاعات را تفسير كرده و با اتصال به اينترنت امكان استفاده از آن اطلاعات را در گستره اي عظيم و براي كاربردهاي مختلف فراهم مي كنند. گرچه RFID هنوز با توجه به قابليتهاي منحصر به فردش، به طور گسترده در بخشهای مختلفي، نظير دربهاي كنترل ورود و خروج و سيستم ترانزيت استفاده مي شود، ولي فناوري هاي ديگري هم براي تحقق اينترنت اشيا وارد صحنه شده اند. برخي از آن ها مانند باركدها از تكنيك هاي ساده تري استفاده ميكنند و برخي از اين فناوري هم مانند كدهاي كيو آر، واي- فاي و بلوتوث از تكنيك هاي جديدتري بهره مي برند. براي اين كه به درك بهتري از مفهوم اينترنت اشياء برسيد، فروشگاهي را تصور كنيد كه ديگر به هيچ وجه نگران تمام شدن محصولاتش نيست، چون سيستم كنترل هوشمند انبار در هر لحظه از موجودي تمام محصولات مطلع است و حتي كار سفارش را نيز خود انجام مي دهد (گلرسن[۹]، ۲۰۰۵).

با گسترش پدیده‌ی اینترنت اشیاء، گرفتاری‌ها برای نوآوری در مدل کسب و کار هم افزایش یافته‌است. دیگر کامل کردن چارچوب‌های شناخته‌شده و ساده‌سازی مدل‌های پیاده‌ شده‌ی کسب و کارهای موجود کافی نخواهد بود. شرکت ها امروزه برای بهره‌ بردن از فرصت‌های جدید ابر- محور[۱۰] نیاز به بازبینی اساسی در اصول مربوط به ارزش‌آفرینی[۱۱] و تسخیر ارزش[۱۲] در کسب و کار خود دارند.

“ارزش‌آفرینی قلب هر مدل کسب و کاری‌ است”. ارزش‌آفرینی شامل انجام کلیه‌ی فعالیت‌ هایی است که در نهایت از یک سو منجر به افزایش ارزش محصول یا خدمات نزد مشتریان، و از سوی دیگر موجب افزایش تمایل خرید آن‌ها نسبت به آن‌ کالا یا خدمات می‌گردد. پیش از این، در شرکت‌های تولیدی سنتی، ارزش‌آفرینی به معنای یافتن نیازهای پایدار مشتری و تولید راه‌حل‌های مهندسی‌شده بود. به همین دلیل رقابت، تبدیل به جنگ بین ویژگی‌ها و امکانات کالاها شده ‌بود؛ ولی امروز در هر صنف و صنعتی، زمانی که اثبات شد نوآوری در ویژگی‌ها و امکانات محصولات یا خدمات به‌طور مستمر در حال افزایش است، آن‌گاه رقابت به سمت جنگ قیمت‌ها می‌ رود و این ممکن است منجر به منسوخ و از رده خارج‌شدن کالاهایی گردد که در جنگ قیمت‌ها رقابت را باخته‌ اند (ادشید[۱۳]، ۲۰۱۴). امروز، ۲۵۰ سال پس از آغاز انقلاب صنعتی، این الگو هر روز در مغازه‌ی خرده‌فروشی لوازم الکترونیکی یا فروشگاه بزرگ محل زندگی شما اتفاق می‌افتد! یعنی ابتدا با ورود کالایی با امکانات جدید، مشتریان به سمت آن متمایل می‌شوند، با افزایش اقبال مشتریان، کالاهای دیگر با اضافه کردن آن امکانات و ویژگی‌های جدیدتر سعی در پس گرفتن بازار از کالای اول دارند. با افزایش کالاها با امکانات متعدد و تقریباً مشابه، قیمت‌ نقش تعیین کننده را بازی خواهدکرد و این باعث از رده خارج شدن بسیاری از محصولاتی که خیلی هم قدیمی نبودند می‌ گردد!

اما در دنیای به ‌هم متصل امروز، کالاها دیگر به این راحتی منسوخ‌شدنی نیستند. به لطف سیستم‌های به‌روزرسانی جدید (پیغام‌های برنامه‌های کاربردی گوشی‌های همراه و رایانه‌ها (نوتیفیکیشن‌ها)، ایمیل و …) امکانات و ویژگی‌های جدید محصولات یا خدمات مختلف به‌طور منظم قابل ارسال به مشتریان و استفاده‌کنندگان آن خدمات است (مانند ابزارها و امکانات جدید اپلیکیشن‌های گوشی همراه شما که هر از چندی با یک پیغام برای شما ارسال می‌گردند). قابلیت‌ پیگیری و رصد محصولات و خدمات ِدر حال استفاده، امکان پاسخ مناسب به رفتارهای مشتریان را فراهم می‌کند ( بومن و همکاران[۱۴]، ۱۹۹۵) و البته امروز، محصولاتی که قابلیت اتصال به محصولات دیگر دارند صاحبان کسب و کار را به سمت تحلیل‌های جدید و خدماتی جدیدتر، به‌منظور پیش‌بینی‌های اثربخش، بهینه‌ساختن فرآیند و تجربیات خدمات به مشتری هدایت می‌کنند. انواع گوناگونی از محصولات مصرفی و خدماتی، از ترموستات‌های هوشمند شرکت نِست (Nest) گرفته تا لامپ‌های هوشمند فیلیپس (Philips Hue light bulbs) و سرویس “اگر این پس آن” (IFTTT)، امکانات جدیدی را برای ارزش‌آفرینی بر اساس فناوری “اینترنت اشیاء” برجسته می‌کند. با این حال، کسب درآمد در فضایی به‌ هم متصل، به فروش فیزیکی محصولات محدود نمی‌شود. بعد از فروش اولیه محصولات، امکان دست‌یابی به جربان‌های کسب درآمد دیگر نیز حاصل می‌شود؛ فرصت‌هایی نظیر خدمات ارزش افزوده، حق اشتراک و برنامه‌های کاربردی (اپلیکیشن‌ها)، که به‌سادگی می‌توانند از قیمت خرید اولیه نیز فراتر بروند. همچنین، گزینه های نقاط کنترل نیز در اینترنت اشیاء افزایش می‌یابند. مشتریان بر اساس اطلاعاتی که در طول زمان به‌دست می‌آورند، در کالاها یا خدماتی که در حال استفاده‌شان هستند شخصی‌سازی‌هایی اعمال می‌کنند و این ممکن است آن‌ها را به “اسیرانی” در قفس آن محصولات تبدیل کند. اثرات شبکه‌ای موجود نیز با افزایش کاربران آن محصولات بیشتر و بیشتر می‌گردد (ساوکیان و جوناس[۱۵]، ۲۰۱۲). با همان درجه‌ی اهمیت، تلاش روز افزون‌ شرکت‌ها برای توسعه‌ی قابلیت‌های اصلی محصولاتشان، تمرکز را از تاکید صرف بر روی قابلیت‌های داخلی کسب و کار خود، به سمت شراکت‌ و همکاری‌ با یکدیگر تغییر می‌دهد؛ پس درک اینکه چگونه دیگران در این اکوسیستم تولید پول و ثروت می‌کنند، برای کسب موفقیت در درازمدت حائز اهمیت می‌شود.[۱۶] اینترنت اشیاء به دولت ها نیز کمک کرده است تا دولت هوشمندتری را بسازند.

[۱] – Internet of things

[۲] – internet of everything

[۳] . D. Weinberg et al

[۴] . Gubbi et al

[۵] – Big Data

[۶] . Borgia

[۷] . Ding et al

[۸] . Sehgal et al

[۹] . Gellersen

[۱۰] . cloud-based

[۱۱] . value creation

[۱۲] . value capture

[۱۳] . Adshead

[۱۴] . Bowman et al

[۱۵] . Cavoukian & Jonas

[۱۶] . See more at: http://roozafarin.com/content

ارتباط با ما

تیم مشاوره مدیریت – مشاوره روش ها تصمیم گیری چند معیاره – تدریس دروس مدیریت – ترجمه مقاله های مدیریتی – تیم مشاوره مدیریت

ارتباط با ما – ارتباط با ما – ارتباط با ما – ارتباط با ما – ارتباط با ما – ارتباط با ما

همکاری در نگارش مقاله-همکاری در نگارش مقاله-همکاری در نگارش مقاله-همکاری در نگارش مقاله-همکاری در نگارش مقاله-همکاری در نگارش مقاله

ارتباط با ما – ارتباط با ما – ارتباط با ما – ارتباط با ما – ارتباط با ما – ارتباط با ما

تیم مشاوره مدیریت